Levo varios anos adicando unha parte da miña labor profesional a atender a persoas que teñen algunha patoloxía neurodexenerativa ou que presentan un dano cerebral adquirido e ademais, dando apoio, formación e atención ós seus coidadores principais, e sobre iso vai o artigo que vos comparto hoxe.
Vou intentar non alargarme demasiado e darvos información clara, concisa e directa para que sirva de achegamento á realidade e poda ser de utilidade para por solución.
Considero que, especialmente despois deste tempo de reclusión obrigada, é un artigo de interese porque unha cantidade sensiblemente alta de persoas poden verse reflexadas agora máis que nunca.
As persoas que adquiren o rol de “coidadoras” son, por regra xeral, as grandes olvidadas. E isto ocorre por varias razóns:
- Normalmente aparece unha dependencia en alguén de forma abrupta e que non se esperaba, de xeito que acapara toda a capacidade atencional.
- Precísase a búsqueda dun coidador principal de xeito rápido.
- A toma de decisións que implica tanta axilidade non permite reflexionar coa pausa suficiente.
- Non se coñece de entrada o que vai supoñer o coidado.
- Escóllese alguén que parece forte e sacrificado.
- Semella que o coidado de alguén dependente é algo relativamente doado de executar.
Pero o que ninguén valora nese intre son aspectos como os seguintes:
- A carga de traballo será 24x7x365 (24 horas do día, 7 días á semana, 365 días ó ano)
- A renuncia á vida anterior da persoa coidadora.
- A asunción da carga mental que a atención implica.
- O alto agotamento emocional que supón o coidado.
En calquera fogar que aparece unha enfermidade neurodexenerativa ou un dano cerebral adquirido, prodúcese un cambio drástico, e hai momentos de tensión onde case todo o mundo vinculado ó acontecemento ocurrido intenta colaborar e axudar; pero unha vez que o coidador está escollido (por norma xeral aínda seguen a ser as mulleres: nais, fillas, sobriñas, netas,…) e a situación vai progresando parece que xa todo volta á “nova normalidade” (como está comezando a ocurrir agora despois do confinamento máis estricto) e cada un volve de novo ás súas rutinas habituais, excepto a coidadora (e a persoa afectada evidentemente)
A partir dese momento é cando empeza para esa coidadora a súa nova vida, con todo modificado, e con cargas novas, xeralmente, a maiores das que xa tiña.
Co paso do tempo, a persoa coidadora comeza a sentir toda unha longa lista de sintomatoloxía que inicialmente non entende:
- Ansiedade, tristeza, sensación de nerviosismo.
- Cansancio físico e mental.
- Irritabilidade.
- Preocupación excesiva e estrés.
- Agresividade verbal e ou física.
- Tensión de cara outros coidadores que a suplen en momentos puntuais.
- Soedade.
Esto que vos relato, no día a día tradúcese, para deixar constancia de xeito coloquial, en verbalizacións confesas como as seguintes:
“ non podo máis”, “críspome máis rápido do que o facía antes”, “cabréome moi a miúdo e sen razón aparente”, “se non chego a estar eu pendente, que pasaría!”, “ningúen o coida coma min”, “eu son quen mellor o coñezo”, “non teño tempo para sair”, “bastante ten el/ela como me vou queixar eu?”, “ninguén entende polo que estou pasando”,…
e un sinfín de expresións que finalmente conlevan a:
- A situación escapa do noso control e o coidado non é tan perfecto como nos gustaría.
- Sentimento de malestar e inutilidade por non ser capaz de estar “á altura”
- Sentimento de culpabilidade porque nos apetece desfrutar, pero “non debemos”
Cando alguén está neste punto, hai retorno si, pero o principal é que a mesma persoa o detecte e poda pedir axuda ou que alguén achegado poda retirarlle carga e proporcionarlle sustitución en primeiro lugar, e atención personalizada como segundo paso.
É certo que, a medida que avanzan os anos, parece que a estigmatización das residencias, centros de día e unidades asistencias vai decrecendo, pero aínda falta un paso máis nesa escala, e de novo me leva á coidadora principal, porque ninguén repara na importancia que ten a atención profesional para con esa persoa, igual que ninguén dubida da necesidade que hai de dar calidade e tratamento especializado á persoa afectada pola patoloxía ou o dano cerebral.
Entón,
¿que podemos facer, calquera de nos, que se teña que enfrentar a unha situación semellante, e sexa o coidador principal ou coñeza alguén que está ó coidado?
Pois ben, déixovos uns puntos iniciais e básicos:
- Non sexas o único coidador, é mellor un traballo conxunto. Os traballos en equipo funcionan mellor e conlevan menor carga.
- Comenta a túa situación, a evolución e os cambios cos familiares, amigos, coñecidos,…
- Fala dos teus sentimentos e sensacións sen medo e sen culpa.
- Adícate tempo e garda oco para actividades de ocio e pracenteiras.
- Mantén hábitos de vida saudable (alimentación, actividade física,…) e tamén os teus hobbies ou aficións.
- Evita o illamento social.
- Na medida do posible, intenta enfocar o esforzo para aumentar a autonomía da persoa á que coidas, é dicir, non fagas no seu lugar nada que poda facer aínda que lle coste.
- Adapta, todo o que sexa posible, o entorno de coidado, pois eso reducirá as túas preocupacións e implicará a evitación de riscos.
- Elabora un planing para favorecer a organización e o dominio dos tempos.
- Infórmate e fórmate; esto conleva directamente á comprensión real da situación e tamén á comprensión en sentido estricto da persoa que ten a afectación.
- Vixía a túa actitude así como os teus sentimentos, dalles nome e non os apartes.
Pero tede en conta que o primordial é o contacto cun profesional que poda, non solo asesorarvos en todo o que implica o dano adquirido, senón que sepa dar as estratexias e aumentar as habilidades precisas para que a carga non chegue a convertirse nun sentimento negativo.
Se tedes calquera dúbida, precisades aumentar información ou calquera outra xestión na que poda asesorarvos, contactade!
Déixovos en imaxes, un dos proxectos que levo a cabo por se queredes unirvos e tomar-TE un respiro COMIGO:)
