Dende fai un tempo e de forma especial nas últimas semanas, falo moito con persoas ás que acompaño da importancia da meditación. Inicialmente todas me transmiten prácticamente a mesma idea: “pero iso é deixar a mente en blanco non?; iso a min non se me da ben; eu non son capaz de facelo”
Quizá é a raíz desta situación pola que hoxe me animei a escribir sobre este tema, ou quizá porque considero que con toda a realidade que estamos vivindo é máis importante se cabe, darse tempo para o autocoidado e o descanso mental e físico.
Meditar non implica poñer a mente en blanco, non significa deixar de pensar, non pasa por anular os pensamentos invasivos de forma obrigada, nin tampouco visualizar unha parede branca,… gustaríame presentar o acto de meditar como algo que é moito máis sinxelo, práctico e productivo, e alonxar a crenza máis habitual de interpretala como unha acción con halos de espiritualidade e non útil para calquera; meditar non é máis que centrar o foco atencional, é dicir, dirixir a atención, facernos cargo dela.
A meditación é unha práctica que nos aporta relaxación porque nos axuda a situar a atención no esencial. A atención defínese como a función cerebral que ten por finalidade seleccionar, entre moitos, un estímulo que sirva para realizar unha acción (ben sexa un proceso mental ou que implique movemento físico) en función da observación de necesidade, é dicir, está influido pola emoción. Xeralmente ten carácter adaptativo e sírvenos para potenciar as reaccións necesarias para sobrevivir.
Aínda que diariamente o noso sistema reticular capta información xeral por diferentes vías, cando atendemos a un estímulo específico é complexo prestar atención de forma voluntaria, ou cando menos non na mesma cantidade, a outro que está ocurrindo ao mesmo tempo, por iso as nosas experiencias (e en definitiva os nosos recordos) se relacionan directamente co noso foco principal de atención e a guía que axuda na elección do foco é a emoción. O que nos emociona atrae a nosa atención, pero para chegar a emocionarnos precisamos estar atent@s.
De forma espontánea, as emocións negativas aproveitan para porse en primeiro lugar na nosa mente e levar a nosa concentración de cara a obxetivos pouco operativos, por iso cando sentimos unha resposta de ansiedade, na que o noso corpo está reaccionando ante o sinal de alerta que lle deriva o cerebro, a axitación e a activación que ocorre a nivel físico e o elevado nivel de enerxía que precisan os nosos músculos ante a inminente xestión de fuga que parece presentarse, fan que a nosa capacidade atencional se vexa deteriorada. Como o plano ao que concedemos máis atención é o que se fai máis vistoso e solapa ao nivel menos percibido é obvio deducir que hai fragmentos que estarán máis presentes na nosa mente no canto de outros que menos, a cuestión é:
¿Enfocamos correctamente a atención?
Ahí entra en xogo a importancia da meditación, porque necesita conxugar consciencia e emoción. Trátase de sentarse e deliberadamente atender á nosa respiración, ao noso corpo, á tensión ou non que vaiamos sentindo nel,…para desviar a vixiancia de cara a estímulos que nos reporten calma.
A pesar de todas estas explicacións, entendo que resulte complexo conseguir que a observación voluntaria se centre en algo que invite á paz cando a nosa mente e corpo están rebosando axitación, por iso, vouvos deixar algunhas pequenas pautas que podedes practicar para empregar en momentos onde percibades que é precisa unha pausa. Quizá nesta actualidade á que nos toca enfrentarnos, cunha incertidume que parece perpetuarse, sexa unha das estapas máis idóneas para comezar a entrenar a capacidade de meditar, é dicir, de redirixir a atención, aínda que non o creades, ¡é posible!
- O tempo: Márcate un obxetivo diario de uns 5 ou 10 minutos. Para empezar será suficiente, despois vai aumentando na túa medida.
- O lugar: Busca un sitio que non sexa moi axetreado, e quizá mellor que comeces estando en solitario.
- A postura: Da igual sentad@ que deitad@, so é preciso que te sintas cómod@.
- Ollo á barriga: Percibe que a respiración que estés facendo sexa abdominal, é dicir, que a túa barriga suba e baixe. Se estás deitado podes por un libro enriba e observar como fai o movemento; se estás sentado e apoias unha man xa serás consciente. Respira con naturalidade e intercala algunha respiración profunda.
- Visualización do espello: Unha forma útil de poder concentrarse cando se dispersa a atención da respiración consiste en pechar os ollos e imaxinarse a un/ha mesm@ diante do espello, obsérvate mentalmente e fíxate en cada detalle.
- Punto fixo: Se aínda che segue costando que o foco atencional te invite á calma podes probar a mirar a un punto fixo, ou á candea dunha vela por exemplo e progresivamente vai pechando os ollos e mantendo a imaxe na mente.
A pesar de todo é posible que vos coste realizar unha meditación as primeiras veces e vos descubrades cavilando en aspectos externos ao que vos levou a esa posición, pero non pasa nada; é lóxico que o pensamento continúe o seu ritmo porque é a súa tendencia máis habitual (lembra o que falabamos fai un tempo sobre a mente de mono) Para poder dirixir a atención precisamos entrenamento, como para integrar calquera outra actividade diaria;)
Confío en que vos sirva, e se pese a todo a vosa mente está nun momento de pensamento/s altamente intrusivo/s sería de interese que contactedes cun/ha profesional da psicoloxía e tamén que estedes atent@s ao seguinte artigo, pois dareivos algún truquiño para tratar de ser máis don@s da mente.
¡A practicar!
Un comentario en “Meditar eu?…a arte de dirixir a atención.”